Dit is een iets anders nieuwsbrief dan je van mij gewend bent, en normaal publiceer ik dit soort brieven op LinkedIn. Maar ik ben wel benieuwd of je deze nieuwsbrief - hier - in deze vorm ook zal aanspreken. Wil je me dat laten weten ajb.

Leef tot het eind

Het was Stephen Covey die met zijn beroemde boek ‘De zeven eigenschappen van effectief leiderschap’ de vele lezers het principe van ‘Begin met het einde voor ogen’ meegaf. ‘Mensen met de meest uiteenlopende beroepen - artsen, wetenschappers, acteurs, politici, zakenlieden en loodgieters - zetten alles op alles om een hoger inkomen, meer aanzien of een grotere professionele bekwaamheid te verwerven. En ten slotte merken ze dat ze al die tijd blind waren voor de dingen die echt belangrijk waren en nu verdwenen zijn.’

Dat verdwijnen heeft te maken met dat einde, waarvan Stephen Covey heel verbeeldend de oefening in dit boek beschrijft waarin je je eigen begrafenis voorstelt. Wat wordt er dan over jou gezegd door de aanwezigen? ‘Wat voor een echtgenoot of echtgenote was u? Wat voor een vader of moeder? Wat voor een zoon of dochter? Wat voor een vriend? Wat voor een collega?

Begin met het einde voor ogen

Wat is het toch wonderlijk dat we allemaal weten dat we een keer zullen sterven en ons dat zo moeilijk kunnen voorstellen? Zo moeilijk dat we het onderweg te vaak vergeten en dan andere, minder belangrijke zaken voorop stellen, zaken die we ook niet mee kunnen nemen in ons graf. Denk dan maar eens aan de mooie bloemen in een vaas op tafel. Kijk ze schitteren, wat een kleuren, wat een pracht. Maar realiseer je ook dat deze bloemen afgesneden, en dus aan het sterven zijn. Net als wij, los van de baarmoeder, afgesneden van de navelstreng. We zijn begonnen aan deze reis, maar er komt een einde aan.

Ik zag de film ‘The Life of Chuck’, een prachtige film naar aanleiding van een verhaal van Stephen King. De film is opgebouwd uit drie onderdelen en langzaam kom je er achter dat Chuck Krantz de spiegel is waar we inkijken. Waar het verhaal begint in een aftakelende wereld, geteisterd door natuurrampen, instortende infrastructuur en uiteindelijk berusting, gaan we in de film terug in het leven van deze Chuck Krantz om te begrijpen dat ieders leven een begin en een eind heeft. Het gaat erom wat je in die tussentijd ermee doet. In de film herinnert Stephen King ons eraan dat de alledaagse geneugten van het leven nog glorieuzer zijn omdat ze vluchtig zijn: het buitensporige geluk van een prachtige blauwe dag na een reeks grijze dagen; het genot van dansen wanneer elke beweging perfect aanvoelt; een toevallige ontmoeting.

Waar gaat het om?

Waar gaat het om? Ook in een wereld die om je heen in verval is, zoals ik ook las in een vraaggesprek met de Belgische auteur Stefan Brijs, en schrijver van zijn nieuwe boek ‘Het geduld van de bloemen’: ‘Ik begrijp niet hoe de mens, de gemiddelde mens, zo onverschillig kan blijven, of niet eens ziet hoe we onze eigen leefomgeving kapot maken, hoe we onszelf aan het uitroeien zijn.’

Hij, Stefan Brijs, heeft de hoop verloren. En toch, en toch, op het eind van dat gesprek zegt hij dit: ‘In mijn boek beschrijf ik mijn zoektocht naar de oudst levende Spaanse zilverspar. Die soort wordt sowieso met uitsterven bedreigd, maar bij dit oudste exemplaar kon je ook zien dat hij stervende was. Ik ben doorgaans best nuchter, maar ik vond dit een haast spirituele ervaring. Misschien kwam het doordat ik dacht aan mijn moeder, die een paar jaar eerder overleden was. Ik dacht: wauw, hier is een boom aan het sterven aan ouderdom, waardoor ik tegelijk besefte: die boom leeft. Helemaal in de top zag je nog wat naalden, maar toen ik eenmaal naar de boom liep en van dichtbij zag hoe de schors loskwam, wilde ik de boom knuffelen, afscheid nemen. Toen heb ik tegen de boom gepraat: ‘Het is goed. Ga maar. Rust zacht.’

Leef met het einde voor ogen.

'Intussen zoek ik naar tekenen van hoop. Ik beschrijf hoe mensen met alle macht juist proberen om de bijna verdwenen kaalkopibis te redden in Andalusië, en hoe de Iberische lynx zich door bescherming herstelt. Ik probeer, door wat ik schrijf, toch mensen enthousiast te krijgen voor die natuur. Blijkbaar is er dus nog een sprankje hoop in mij.’ - Stefan Brijs

Het is de moed van de wanhoop, en de hoop van het weten van het sterven. En intussen leef je. Ben je begonnen aan je reis, je leven. Zoals Lieke Marsman dat zo treffend beschreef in haar boek ‘Op een andere planeet kunnen ze me redden’:

'We moeten de kleinste kansen aangrijpen, en dat is niet naïef – het is juist irrationeel om het niet te doen. Uiteindelijk komt Spinoza tot de conclusie dat het echte geluk niet zit in het vluchtige bevredigen van behoeften en verlangens, maar in het aannemen van een levenshouding die erop gericht is de wereld om je heen te doorgronden. Het allerhoogste geluk zit ’m erin op intellectuele wijze God oftewel de Natuur (deus sive natura) te doorgronden en te waarderen dat deze God/Natuur een noodzakelijke en eeuwige orde in het universum vormt.'

Het is zoals de schooljuffrouw, terwijl ze het hoofd van de kleine Chuck tussen haar handen neemt, en tegen hem zegt: Jij bent een multitude, een veelheid, in één leven. Om die veelheid te beleven en te ervaren, is het wel een goed idee om ernaar te leven.

Dank voor het lezen van deze iets andere nieuwsbrief dan je hier normaal krijgt. Fijn als je wilt laten weten wat je ervan vond - mail me. O, en dan nog iets. Wanneer lees je deze nieuwsbrief het liefst - welke dag en tijdstip. Het helpt me beter af te stemmen. Dank.

Ron van Es, mentor bij School for Purpose Leadership & hoofdredacteur bij Betekenis Boeken Club