Natuurlijk is het niet gewoon dat je in je eigen ravage gaat zitten en van daaruit de hoop en het geloof ziet. Of in de buurt van geloof staat en terugkijkt naar de jaren van ravage. Of de hoop prevaleert boven de ravage, want die ken je zo goed, en daarmee een keuze hebt gemaakt voor een andere weg. En natuurlijk doe je dat niet met een groep mensen die je nog nooit gezien hebt. En toch gebeurde het.

Zaterdag 29 maart organiseerde ik, samen met Mieke Sachs, de vierde en voorlopig laatste keer een Betekenis Boeken Club Dag - een dag waarop één boek ons inspireert, een weg wil wijzen, leert en laat zien wat voor onszelf echt belangrijk is.

Die dag wees Nick Cave ons de weg met het boek Geloof Hoop en Ravage.

‘Naar mijn inschatting bewegen we ons voortdurend in een cirkel, met alle dingen waar we van houden en die we ons herinneren in ons kielzog, en dragen we al onze behoeften, verlangens en pijn met ons mee, en alle mensen die zichzelf in ons hebben gegoten en ons hebben gemaakt tot wat we zijn, en alle geesten die met ons meereizen. Het is alsof we naar God rennen, maar dat Gods liefde ook de wind is die ons voortstuwt, als zowel de impuls als de bestemming, en het woont in zowel de levenden als de doden.

We gaan rond en rond, komen steeds weer dezelfde dingen tegen, maar binnen deze beweging gebeuren er dingen die ons veranderen, vernietigen, onze relatie met de wereld verschuiven. Het is deze cirkelvormige wederkerige beweging die met elke draai essentiëler, meer bevestigend en noodzakelijker wordt.’

Boek van de Week - Paul Bloom, Tegen empathie, een pleidooi voor rationele compassie

Empathie wordt vaak verward met compassie, en gaat zelfs in de weg staan, want we vullen onze empathie met anderen op geheel eigen wijze in. Empathie voor iemand of anderen voelen kan een heldere blik op de situatie versluieren omdat gevoelens in de weg zitten en/of het geheel te persoonlijk wordt. ‘De problemen waarmee we als samenleving en als individuen geconfronteerd worden, zijn zelden te wijten aan een gebrek aan empathie. Eigenlijk zijn ze vaak eerder te wijten aan een teveel aan empathie.'

Als we niet onszelf in de ander blijven zien en tegelijk bij ons zelf blijven, dus zuiver in de verbinding, verwarren we de ander met onszelf. Wij willen helpen, hebben goede bedoelingen, en de ander wordt dan ons doel. Maar compassie is slechts die verbinding en niet dat wat tot stand komt met al dan niet goede bedoelingen. Ons handelen – zeker als de ander hulp nodig heeft – staat los van wat wij er zelf van vinden.

Paul Bloom: ‘Hoewel ik denk dat empathie een slechte gids is om tot een moreel oordeel te komen, twijfel ik er niet aan dat empathie strategisch kan worden ingezet om mensen te motiveren om goede dingen te doen.’ Hier komt dan ook de ondertitel van het boek vandaan: een pleidooi voor rationele compassie. Niet een onderkoeld op afstand kijken, maar wel beter begrijpen dat empathie ook in de weg kan zitten als het tot overdracht leidt en daardoor de situatie niet bepaald helpt te verhelderen.

Lees de hele recensie - met o.a. Matthieu Ricard, Daniel Batson en een interview met Jelmer Mulder in Trouw.

Boek van de Radio - Arita Baaijens - In gesprek met de Noordzee

De zoektocht van Arita Baaijens is om een gesprek op gang brengen met de Noordzee. Wie zijn wij, maar vooral wie is die zee. En wat wil die zee? ‘Stel nou eens dat de zee denkt, wat zijn dan haar gedachten? Wat wil het wier, wat wil de oester? Doet de intentie waarmee je de vraag stelt ertoe en hoe komen we daarachter?’

Wat dan volgt is een werkelijk prachtig beschreven reis die Arita Baaijens naar verschillende plekken van de Noordzee brengt. In mooie taal neemt ze de lezer mee naar onderzoekers die soms minutieus waarnemen, hun verhalen aan ons vertellen en ons, lezer, meer gewaar laat worden hoe mysterieus die Noordzee eigenlijk is. Of moet ik zeggen, hoe mysterieus de directe natuur om ons heen is? ‘Wat ben ik te weten gekomen na de rondgang langs denkers, doeners en makers, en na de vele gesprekken met de zee?’

Onderdeel van deze zoektocht was hoe we de Noordzee zelf aan tafel kunnen krijgen bij bedrijven die gebruik maken, of misbruik maken van de zee. Windmolens, visserij, vervuiling, olieboringen, de Noordzee is er inmiddels slecht aan toe.

Het blijkt nog een lange weg om in gesprek te komen met de zee, want eerst zullen we moeten kennismaken met de zee.

Lees en luister naar de hele recensie.

De Impact Fair

Zaterdag 5 april ontvang ik met de Betekenis Boeken Club 7 auteurs op de Impact Fair in de Jaarbeurs in Utrecht. In de hal waar je ons terug kunt vinden in de speciaal gebouwde glazen kas van Optimist Vibes (zie plattegrond), ontmoet je Kathalijn Kalawati Vergeer, Cor Hospes, Maartje Swennen, Fook Hali, Derk Wijkamp, Jetske Osterthun en Wilbert van Haneghem

Alles over hen, de tijden wanneer ze er zullen zijn en alles over hun boeken lees je hier. Daar kun je ook je ticket voor de hele dag - slechts 15,- - kopen.

Wat nou Vrede?

De schrijfwedstrijd die de Betekenis Boeken Club organiseert samen met Optimist Magazine, uitgeverij Zilt en MaatschapWij heeft al mooie verhalen opgeleverd.

Schrijvers mogen hun gedachten omzetten in een kort verhaal of column of wie weet een klein essay over het thema: Wat nou vrede? Je mag daarvoor 800 tot 1.000 woorden gebruiken. De deadline om in te sturen is 15 april.

De beste vijf verhalen komen niet alleen online te staan (Optimist Media en MaatschapWij), maar het beste verhaal wordt ook gepubliceerd in de printeditie van Optimist Magazine dat in juni 2025 verschijnt.

De ‘beste’ vijf verhalen krijgen ook het nieuwe boek ‘Geloof in vrede’ van Joris Vercammen cadeau dat op 8 mei zal verschijnen bij uitgeverij Zilt.

Ook ontvangen de schrijvers van de 5 beste verhalen het nieuwe boek van Joris Vercammen ‘Geloof in vrede’.

“Vrede is fundamenteler dan het geweld van de oorlog, verbondenheid reikt dieper dan uitsluiting. Hoe kunnen we dat ontdekken bij onszelf? Hoe kunnen we onszelf ontwapenen en vredestichter worden? Want geloof en geweld gaan niet van nature samen, geloof is vrede en al het andere is kwalijke manipulatie.” - Joris Vercammen

LinkedIn

Op LinkedIn kun je je abonneren op de inhoudelijke nieuwsbrief waarin ik elke 2 weken een thema verbind met de boeken uit de Betekenis Boeken Club. In de laatste nieuwsbrief ging het over ‘Hoe gaan we verder?’ met fragmenten uit de boeken van William Macaskill, Charles Eisenstein, Lieke Marsman en Philipp Blom.

Klik hier om je te abonneren.

En als je daar dan toch bent, word volger op de LinkedIn pagina en volg zo elke keer het nieuws rondom het Boek van de Week, Boek van de Radio, de Korte Boekentip, het ZondagFragment en nog zoveel meer.

Volgende keer:

• Hoe zat dat ook alweer met de recensie-exemplaren bij de Boekenbalie?

• Terugblik op de Impact Fair en de auteurs.

Dank voor het lezen! En ook fijn als je deze nieuwsbrief wilt delen.

Ron van Es, hoofdredacteur bij Betekenis Boeken Club